Overheden met hoge staatsschulden komen toch spotgoedkoop aan geld. Dankzij ‘financiële repressie’, signaleert Eline Ronner.
De inflatie in ons land is in januari met drie procent op
het hoogste niveau in ruim vier jaar beland. Vervelend wanneer je een
bom spaarduiten hebt. Op een (vrij opneembare) spaarrekening teer je al
maanden in op je geld, omdat de rente op de rekening lager is dan de
inflatie. Zie ook dit artikel
op Z24.
Financiële repressie
Maar voor partijen met schulden is oplopende inflatie doorgaans juist goed
nieuws. Zeker als de rente waartegen ze lenen niet oploopt, of zelfs daalt,
zoals bijvoorbeeld het geval is voor de Nederlandse overheid. Al een tijdje
leent ons land tegen negatieve reële rente.
Geen wonder dat steeds meer economen denken dat er sprake is van financiële
repressie. Simpel gezegd houdt financiële repressie in dat overheden, banken
en centrale banken inniger met elkaar verweven raken. Eigenlijk te innig.
Dat overheden als het ware gratis geld lenen of zelfs geld toe krijgen is
één van de kenmerken van financiële repressie.
Een ander kenmerk is dat overheden financiële instellingen opleggen dat ze
meer “veilige” staatsobligaties moeten aanhouden. Doordat de overheid zich
op deze manier verzekert van voldoende vraag om tegen een gunstiger, lager
rentepercentage te lenen dan zonder de druk. Hoogleraar Sylvester
Eijffinger noemde de nieuwe kapitaalregels voor banken (Basel 3) hiervan
als voorbeeld van zachte dwang.
De hoogleraar signaleert echter ook dat er steeds vaker sprake is van
regelrechte dwang in landen als Italië en Portugal. Is het toeval dat juist
deze landen veel te winnen hebben bij het drukken van de rentepercentages
waartegen ze lenen? Ik denk het niet. Het kunstmatig omlaag brengen van de
rente helpt om de staatsschuld in toom te houden en als het even kan af te
bouwen.
Partijen met cash betalen de rekening
De burgers en bedrijven die nog wel geld hebben betalen echter de rekening.
Geen wonder dat het geld dat kapitaalverstrekkers mislopen ook wel financial
repression tax genoemd wordt in onder meer dit
artikel van econoom Carmen Reinhart (zij is de autoriteit op dit gebied.
Ik raad iedereen die geïnteresseerd is in dit onderwerp aan deze dame te
volgen).
Reinhart toont in verschillende studies (zoals deze)
aan dat jarenlange periodes van financiële repressie er in het verleden
zoals na de Tweede Wereldoorlog toe hebben geleid dat overheden hun
schuldratio fiks hebben kunnen verlagen. Het lijkt er dus op dat we de term
de komende tijd nog wel vaker zullen horen en er weinig zal veranderen aan
deze situatie.
Lees ook:
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl